Trung tâm Khoa học công nghệ và Truyền thông Nghệ An

Cận Tết Nguyên Đán là thời điểm nhu cầu đổi tiền lẻ, tiền mới tăng cao để phục vụ các phong tục lì xì và tiêu dùng. Thay vì đổi tiền qua ngân hàng, nhiều người chọn các dịch vụ đổi tiền online trên mạng xã hội vì sự tiện lợi. Tuy nhiên, hình thức này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro như lừa đảo, tiền giả hoặc mất tiền oan. 

Không gian mạng với nền tảng là khoa học, đổi mới, sáng tạo đang phát triển nhanh, đột phá, tác động sâu rộng trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, trở thành nhân tố quyết định đối với năng lực cạnh tranh của mỗi quốc gia. Bên cạnh đó, không gian mạng cũng trở thành môi trường thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật, trong đó có các hành vi lừa đảo, xảy ra ở nhiều địa bàn, lĩnh vực như: tài chính, môi giới việc làm, đưa người đi lao động nước ngoài, kinh doanh đa cấp, thương mại điện tử... gây thiệt hại lớn và bức xúc trong dư luận xã hội, ảnh hưởng đến an ninh trật tự, hoạt động sản xuất và đời sống người dân. Bài viết sẽ khái quát thực trạng tội phạm sử dụng không gian mạng để lừa đảo và một số vấn đề đặt ra trong phòng, chống thủ đoạn lừa đảo trong tình hình hiện nay.

Thời gian gần đây, các thủ đoạn sử dụng công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng phổ biến và tinh vi. Người dân cần cảnh giác, bảo vệ tài sản và thông tin cá nhân, đồng thời phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để ngăn chặn các hành vi phạm pháp.

Theo cảnh báo từ Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông, nhiều người đã trở thành nạn nhân của các cuộc lừa đảo tài chính sử dụng deepfake và trí tuệ nhân tạo (AI).

Không gian mạng càng mở, các rủi ro về an toàn thông tin càng tăng. Điều này bắt buộc người dùng phải nâng cao cảnh giác, trang bị thêm giải pháp bảo mật nhằm ngăn chặn các nguy cơ gây hại.

Hành vi xâm phạm bí mật thư tín, bí mật đời tư của người khác bị pháp luật nghiêm cấm. Nhưng, hiện nay nhiều ổ nhóm bán các loại dịch vụ đọc trộm tin nhắn, soi mật khẩu tài khoản mạng xã hội... vẫn hoạt động công khai trên nhiều hội, nhóm.

Lừa đảo giả danh công an là chiêu trò lừa đảo qua điện thoại phổ biến hiện nay, mặc dù đã được cơ quan Công an cảnh báo nhiều lần thế nhưng vẫn không ít người bị sập bẫy.

Chiêu lừa khóa thuê bao điện thoại không phải là mới mà đã xuất hiện từ giữa năm 2022, các đối tượng nhắm việc khai thác tâm lý và nhắm vào vấn đề liên quan đến quyền lợi, luật pháp để tìm cách thu thập đầy đủ thông tin cá nhân như họ tên, địa chỉ, số CCCD... của chủ thuê bao nhằm vào mục đích lừa đảo và chiếm đoạt tài sản.

Tết Nguyên đán cận kề là thời điểm trên mạng Internet và các nền tảng mạng xã hội xuất hiện càng nhiều chiêu trò lừa đảo. Mặc dù các chiêu trò lừa đảo tuyển cộng tác viên online, thanh toán đơn hàng cho sàn thương mại điện tử hoặc các doanh nghiệp bán hàng không phải là mới nhưng nhiều người vẫn sập bẫy bởi những "mồi nhử" hấp dẫn.

Lợi dụng chính sách yêu cầu cập nhật sinh trắc học trên ứng dụng ngân hàng trực tuyến, các đối tượng lừa đảo thực hiện hành vi mạo danh cán bộ làm việc tại ngân hàng, chủ động liên hệ với nạn nhân nhằm thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.

Trong thời đại số hóa hiện nay, Internet đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, đặc biệt là đối với trẻ em. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích to lớn mà Internet mang lại, cũng tồn tại nhiều nguy cơ tiềm ẩn đối với trẻ em khi tham gia vào môi trường mạng. 

Trong thời đại mọi thứ đều có thể bị sao chép và thay đổi nhanh chóng, thương hiệu cá nhân chính là yếu tố giúp bạn nổi bật và khẳng định giá trị riêng biệt của mình. Một trong những cách hiệu quả mà các bạn trẻ ngày nay ưa chuộng, đó là xây dựng một trang web CV (giới thiệu bản thân) online chuyên nghiệp, sáng tạo và cá tính. Nắm bắt được xu hướng ấy, Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành Quyết định số 826/QĐ-BTTTT ngày 21/5/2024, với nhiều ưu đãi cho học sinh, sinh viên khi thiết lập wesbite sử dụng tên miền "id.vn".

Chỉ cần một cuộc điện thoại có thể dễ dàng chiếm đoạt được một món tiền; một nhân viên giao hàng cũng có thể bị các đối tượng lừa đảo giả mạo... Do đó, khách hàng cần nhận diện, chủ động để nâng cao cảnh giác, tránh việc trở thành “nạn nhân” của các vụ lừa đảo đơn hàng qua điện thoại.

Lừa đảo trực tuyến đã trở thành một vấn nạn toàn cầu, với số lượng vụ việc tăng lên chóng mặt mỗi năm. Việt Nam cũng đang nằm trong xu hướng này

Phòng chống lừa đảo trên không gian mạng không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Việc tự bảo vệ bản thân trên không gian mạng là một hành trình không ngừng nghỉ, đòi hỏi sự cảnh giác và nỗ lực liên tục. Mỗi người cần nắm được những kiến thức và kỹ năng cần thiết để trở thành một người dùng an toàn và thông minh trên không gian mạng.
 

Cha mẹ, nhà giáo dục và các nhà hoạch định chính sách đều đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một bối cảnh kỹ thuật số hỗ trợ phát triển và không ảnh hưởng đến sự an toàn của các em.