7 dấu hiệu phổ biến giúp nhận biết video giả mạo do AI tạo ra

Thế giới trực tuyến đang chứng kiến làn sóng video do AI tạo ra với tốc độ chưa từng có. Sự xuất hiện của các công cụ mạnh mẽ như Sora 2 của OpenAI (ChatGPT) hay Veo 3 của Google Gemini đã mở ra khả năng tạo video và âm thanh gần như thật đến mức khó tin. Nhưng cùng với đó là một thực tế đáng lo ngại: ngày càng khó phân biệt đâu là video thật và đâu là sản phẩm của AI. Không có phương pháp nào đảm bảo 100% giúp nhận diện video giả mạo bằng AI, song việc hiểu rõ các dấu hiệu cảnh báo cơ bản có thể giúp người dùng Internet tự bảo vệ mình khỏi bị lừa dối, thao túng thông tin hoặc lan truyền tin giả. Dưới đây là 7 dấu hiệu phổ biến nhất để bạn có thể phát hiện video deepfake.

1. Kiểm tra hình mờ: Dấu hiệu dễ bỏ qua nhất

Hình mờ là dấu hiệu nhận biết đơn giản nhất của video do AI tạo ra. Ví dụ, các video từ Sora thường có hình mờ ở góc dưới bên trái. Nếu bạn thấy logo hoặc watermark đặc trưng của Sora, đó gần như chắc chắn là sản phẩm của AI, trừ khi ai đó đã cố tình chỉnh sửa để đánh lừa người xem.

Tuy nhiên, không phải tất cả video AI đều có hình mờ. Veo 3 của Google chẳng hạn, có thể tạo video mà không hiển thị bất kỳ dấu hiệu nào. Google hiện áp dụng công nghệ SynthID - một dạng “hình mờ kỹ thuật số” ẩn mà chỉ máy móc mới phát hiện được. Dù đây là bước tiến đáng kể, nhiều công cụ và phần mềm hiện nay đã có khả năng xóa hoặc làm mờ dấu vết kỹ thuật số này.

Vì vậy, sự xuất hiện (hoặc biến mất) của hình mờ có thể là tín hiệu đầu tiên giúp bạn nghi ngờ tính xác thực của video.

2. Không thể truy tìm nguồn gốc video

Một nguyên tắc cơ bản đó là mọi nội dung thật đều có nguồn gốc.

Nếu bạn bắt gặp một video “gây sốt” nhưng không thể tìm thấy bản gốc, hoặc không có nguồn đáng tin cậy dẫn về, hãy cảnh giác. Cách kiểm tra rất đơn giản, chỉ cần chụp ảnh tĩnh (screenshot) và tìm kiếm hình ảnh đó trên Google Lens hoặc các công cụ tìm kiếm ngược hình ảnh khác.

Nếu kết quả trả về là các bài viết, video gốc hoặc bản tin chính thống, khả năng cao đó là video thật. Nhưng nếu không có kết quả nào trùng khớp, video đó có thể là sản phẩm của AI.

Điều này đặc biệt đúng với video hoạt hình, clip ngắn hoặc hình ảnh “cảm xúc cao” (ví dụ như cảnh thiên tai, chiến tranh, hoặc các nhân vật nổi tiếng phát ngôn gây sốc), những thể loại mà tin giả thường khai thác.

3. Âm thanh không tự nhiên hoặc lệch nhịp

Một trong những thách thức lớn nhất với công nghệ video AI là độ chân thực của âm thanh. Giọng nói do AI tạo ra thường có âm sắc máy móc, thiếu cảm xúc hoặc độ dao động tự nhiên. Bạn có thể cảm nhận “có gì đó không đúng”, dù khó diễn tả chính xác.

Ngoài ra, vấn đề đồng bộ âm thanh cũng là một chỉ báo mạnh. Nếu tiếng bước chân, tiếng nước hoặc tiếng nói không trùng khớp hoàn toàn với hình ảnh, rất có thể video đã được tạo hoặc chỉnh sửa bằng AI. Dù lỗi này cũng có thể xuất hiện ở video thật, nhưng khi đi kèm với âm thanh “vô hồn”, đó là dấu hiệu đáng nghi.

4. Văn bản xuất hiện sai hoặc méo mó

Văn bản vẫn là “điểm yếu cố hữu” của các mô hình tạo video bằng AI. Khi quan sát video, hãy chú ý đến chữ viết trên biển hiệu, thẻ tên, bìa sách hoặc bảng trắng. Các ký tự thường bị méo, nhòe hoặc sai chính tả, đặc biệt khi camera chuyển cảnh hoặc thay đổi góc nhìn. Những chi tiết nhỏ này là bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy video được tạo bằng AI.

Bên cạnh đó, việc thiếu văn bản một cách bất thường trong video cũng có thể là dấu hiệu, đặc biệt nếu nội dung đáng lẽ phải có chữ (như biển báo, phụ đề, bảng tên, hay nhãn sản phẩm).

5. Thời lượng video ngắn bất thường

Các công cụ tạo video bằng AI thường bị giới hạn về thời lượng. Ví dụ: Sora tạo video tối đa 10 - 15 giây, ChatGPT Pro có thể lên đến 25 giây.

Nếu một đoạn video lan truyền có độ dài chính xác trùng khớp với các mốc này, khả năng cao nó được tạo bởi AI. Ngoài ra, việc ghép nhiều đoạn AI thành video dài thường gây lỗi chuyển cảnh hoặc chất lượng không đồng nhất, khiến người xem tinh ý có thể nhận ra sự bất thường.

6. Chất lượng hình ảnh không tương xứng

Năm 2025, ngay cả smartphone tầm trung cũng có thể quay video 4K. Vì vậy, một video lan truyền với độ phân giải thấp (720p hoặc mờ nhòe) là điều đáng ngờ, đặc biệt nếu người đăng khẳng định quay bằng thiết bị hiện đại. Ngược lại, các video deepfake chất lượng cực cao (4K/60fps, HDR) hiện vẫn rất hiếm và tốn tài nguyên lớn để tạo ra. Nếu video có chất lượng vượt trội nhưng nội dung lại thiếu tính xác thực (như chính trị gia nói điều kỳ lạ, hoặc thảm họa chưa từng được báo chí đưa tin), thì đây cũng có thể là dấu hiệu của deepfake tinh vi.

7. Hãy thử dùng công cụ phát hiện AI

Sự phát triển của deepfake cũng kéo theo sự ra đời của các công cụ phát hiện video do AI tạo ra, chẳng hạn như Deepfake Analyser của CloudSEK.

Công cụ này phân tích video, đánh giá khung hình, giọng nói, chuyển động và ước tính khả năng nội dung đó là thật hay giả.

Tuy nhiên, các công cụ phát hiện không hoàn hảo. Một video có thể “vượt qua bài kiểm tra” dù thực chất là deepfake và ngược lại. Do đó, kết quả chỉ nên được xem là dữ liệu hỗ trợ, không phải bằng chứng tuyệt đối.

Cảnh giác là tuyến phòng thủ đầu tiên

Deepfake và video AI đang thay đổi hoàn toàn cách con người nhìn nhận sự thật. Trong khi công nghệ phát triển với tốc độ chóng mặt, khả năng nhận thức và kiểm chứng của người dùng lại không theo kịp.

Không ai có thể tránh khỏi việc bắt gặp video do AI tạo ra, nhưng việc hiểu rõ các dấu hiệu cảnh báo sẽ giúp bạn tránh bị thao túng bởi nội dung giả mạo.

Trước khi tin, chia sẻ hoặc bình luận, hãy tự hỏi: “Nếu đây là sự thật, tại sao không có nguồn chính thống nào đăng?”

Hãy giữ thái độ tỉnh táo, xác minh thông tin và luôn cảnh giác vì trong kỷ nguyên AI, đôi mắt của bạn không còn đủ để nhìn thấy sự thật./.